Wiadomości

Joannici, od 1310 Kawalerowie Rodyjscy, od 1530 Kawalerowie Maltańscy, szpitalny zakon rycerski nazywany pierwotnie Zgromadzeniem czy też Wspólnotą Świetego Jana, powstał w czasie pierwszej krucjaty, przed zdobyciem Jerozolimy w 1099 roku. Celem Zgromadzenia bylo prowadzenie hospicjum i szpitala dla wiernych i pielgrzymów do Ziemi Świętej. Z czasem, reguła zakonna zatwierdzona przez papieża Paschalisa oparła się na regule augustyńskiej. Papieska bulla datowana 15 lutego 1113 roku potwierdziła naczelne cele Zakonu – obrona wiary (tuitio fidei) oraz niesienie pomocy ubogim (obsequium pauperum).

Od XII w. istniał w Polsce i nazywany był w ciągu swej długowiekowej historii Zakonem Joanitów, Zakonem Szpitalników, Zakonem Świętego Jana, Zakonem Szpitala, a kawalerowie maltańscy okreslani mianem joanitów, szpitalników, rycerzy świętojańskich. Pierwsza komandoria joannicka powstała w Małopolsce, w Zagości. Najwięcej komandorii i szpitali znajdowało się na Dolnym Śląsku (tu zakonnicy rycerze wznieśli 30 kościołów), Pomorzu Zachodnim i Ziemi Lubuskiej (zamek w Łagowie). Najdłuższą, bo 600-letnią historię ma komandoria w Poznaniu, której świadectwem są nazwy poznańskich dzielnic – Komandoria i Malta. Działalności Zakonu w Polsce sprzyjali szczególnie królowie Władysław IV i Jan III. Najbardziej znanym kawalerem maltańskim Polakiem w XVII wieku był Bartłomiej Nowodworski (ok. 1552-1625), dworzanin królewski, kapitan gwardii przybocznej (tzw. Harcerzy) Zygmunta III, dobroczyńca Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1774 roku utworzono w Polsce Wielki Przeorat, na którego czele stanął książę Adam Poniński. Przeorat uległ kasacie wraz z ostatnim rozbiorem Polski.

Celami jakie Zakon obecnie stawia przed swoimi członkami jest przyczynianie się do chwały Bożej poprzez uświęcenie swych członków, służbę wierze i Kościołowi Rzymskiemu, a przede wszystkim pomoc bliźnim, zgodnie z wielowiekową tradycją joannitów. Zakon Maltański realizuje swoje cele poprzez niesienie pomocy humanitarnej, medycznej i duchowej, chorym i biednym, tak w czasie wojny jak i pokoju.

Polscy kawalerowie maltańscy zgrupowani są w Związku Polskich Kawalerów Maltańskich, który liczy około 150 członków. Jego prezydentem jest Juliusz hrabia Ostrowski. Związek zajmuje się działalnością charytatywną w zakresie lecznictwa i medycyny poprzez powstałą w 1990 Fundację św. Jana Jerozolimskiego „Pomoc Maltańska”, która działa w Warszawie na Saskiej Kępie pod kierownictwem ks. Mikołaja Radziwiłła.

Suwerenny Rycerski Zakon Szpitala Świętego Jana w Jerozolimie jest podmiotem prawa międzynarodowego – państwem suwerennym. Zakon Maltański utrzymuje stosunki dyplomatyczne w randze ambasadora z ponad osiemdziesięcioma państwami, a także współpracuje z licznymi organizacjami międzynarodowymi. Głową Zakonu, a zarazem głową państwa jest Wielki Mistrz – obecnie, obrany w 1988 Brytyjczyk Andrew Bertie. Zakon posiada własny rząd, sądownictwo, system monetarny, wydaje znaczki pocztowe. Obecnie Zakon skupia ponad 12 tysięcy kawalerów, z których większość legitymuje się pochodzeniem szlacheckim.

W 1994 roku Zakon uzyskał status Stałego Obserwatora przy Organizacji Narodów Zjednoczonych. W Polsce akredytowany jest ambasador Zakonu.

Ambasada Suwerennego Rycerskiego Zakonu Maltanskiego: Skrytka Pocztowa 12, 00-950 Warszawa 1, tel.: (+48) 22 622 8189, (+48) 22 628 0119.

Dariusz von Güttner Sporzyński